İstanbul Ticaret Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Zebiniso Kamalova, Geniş Açı'da İsmail Mücahit Aydemir’in sorularını yanıtladı. Özbekistan’da başlayan ve İstanbul’a uzanan kariyerine dair soruları içtenlikle cevaplayan Dr. Kamalova, tarihi konulara ve Türk dünyasına olan ilgisinin, kendisinin bu alanda derinleşmesini sağladığını ve Türkiye’de doktora yapmaya karar verdiğini kaydetti. Türk Dünyasında Kimlik Meselesi’nin ele alındığı programda Dr. Kamalova, ‘‘Türk dünyası ülkelerinin kendi kimliğinin farkında olması, ulus üstü kimlik olarak Türk kimliğiyle bir araya gelmeleri gerekiyor. Geçtiğimiz günlerde düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı Semerkant Zirvesi bu bağlamda çok önem arz ediyor’’ ifadelerini kullandı.
Semerkant’ta ‘Tarihi Zirve’
Kasım 2021’de İstanbul'da Türk Dili Konuşan Ülkeler İş birliği Konseyi (Türk Konseyi) 8. Zirvesi'nde "Türk Devletleri Teşkilatı" adını alan örgüt, yeniden yapılanmasının ardından ilk zirvesini "Türk Medeniyeti İçin Yeni Dönem: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru" temasıyla, Türk-İslam medeniyetinin önemli merkezlerinden olan tarihi Semerkant şehrinde, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in ev sahipliğinde düzenlemişti.
‘‘Türk Dünyası Tarihini Okudukça Çok Dertlendim’’
Özbekistan’da doğan ve yüksek öğrenim sürecine kadar çeşitli çalışmalar gerçekleştiren Dr. Kamalova; tarih bilimine olan merakının tarih okudukça arttığını ifade ederek, ‘‘Türkiye’ye gelmeye ve İstanbul’da doktora yapmaya karar verdim. İstanbul’da tarih eğitimi alırken, Türk dünyası ve coğrafyasına ilişkin geniş araştırmalar yapma ve derin bilgiler öğrenme şansı elde ettim’’ şeklinde konuştu.
‘‘Buhara’da Hissettiğim Ruhu İstanbul’da da Hissediyorum’’
İstanbul’un kendisinde özel bir yeri olduğunu, gelmeden önce uzaktan sevdiğini ifade eden Dr. Kamalova, ‘‘İstanbul benim için sadece bir şehir, sadece bir yaşam alanı değil, bedenimin ve ruhumun örtüştüğü, sokaklarında dolaşırken ruhumun beslendiği çok özel bir ortam sunuyor. Eğitim için geldim ve çok güzel insanlarla tanıştım. Özellikle Türk Dünyası meselelerini çok daha derinden araştırma, kavrama şansım oldu Türkiye’de’’ şeklinde konuştu.
‘‘Türk Dünyası Değerli Kaynakları ile Emperyalist Güçlerin Hedefi Oldu’’
Türk dünyası kavramını coğrafi sınırları ile tanımlayan Dr. Kamalova, ‘‘Türkistan olarak ifade edilen, günümüzde Türki Cumhuriyetler, Türk Dünyası gibi farklı kavramlar ile de tanımlanan bölge, aslında çok geniş bir coğrafya. Çin Seddinden Balkanlar’a kadar uzanıyor. Bağımsız devletler var, farklı devletler içinde yaşayan Türk toplulukları var. Bu coğrafyada geçtiğimiz yüzyılda emperyalist güçlerin kirli emelleri oldu ve hala olmaya devam ediyor. Çünkü bu coğrafya insan kaynağı olarak, tabii kaynaklar olarak gerçekten çok değerli bir coğrafya’’ ifadelerini kullandı.
‘‘Tarihin Derinliklerinden Gelmiş Bir Millet’’
Türk Dünyasında kimlik meselesi sorusunu cevaplayan Dr. Kamalova, ‘‘Türk kimliği binlerce yıl geçmişe uzanıyor. Tarihin derinliklerinden gelmiş, kendisini dünyada memur olarak gören bir milletten söz ediyoruz. Göktürk Kitâbeleri'nin sonunda Bilge Kağan şöyle diyordu: ‘Türk-Oğuz beğleri, milletim, işitin! Üstte mavi gök çökmedikçe, alta yağız yer delinmedikçe, senin ilini ve töreni kim bozabilir’ Öte yandan Kaşgarlı Mahmud’a ait Dîvânu Lugâti't-Türk eserinde, ‘Türklerin insanlığa hizmet etme, beşeriyete memur olma vasfı vardır’ gibi ifadeleri vardır. Türklerin bu coğrafyadaki ve dünyadaki misyonları çok derin köklere uzanıyor. Osmanlı’da da ‘insanı yaşat ki devlet yaşasın’ misyonu düstur edinilmişti. Bugün baktığımızda dünyadaki vahşetleri görüyoruz ve dünyanın memur olacak Türklere ihtiyacı olduğunu görüyoruz’’ şeklinde konuştu.
‘‘Ali Şir Nevai’yi Tanımamız Gerekiyor!’’
Semerkant’ta düzenlenen Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi’nde ‘Ali Şir Nevai Özel Ödülü’ verildiğini hatırlatan ve Ali Şir Nevai’nin nasıl bir tarihi şahsiyet olduğunu soran Aydemir’e, Dr. Kamalova şunları söyledi: ‘‘Ali Şir Nevai, Türkçe’yi bir sanat diline dönüştüren şahsiyettir. Ali Şir Nevai gerçekten Türk dünyasının tanıması ve anlaması gereken bir şahsiyettir. Ali Şir Nevai, Farsça’nın edebi bir dil olarak önplana çıktığı bir dönemde Türkçe’nin de çok derinlikli bir şiir dili olduğunu kanıtlayan çalışmaları var. Kendisinin ifadesi ile Türkçe’nin derinliklerine daldığında öyle mücevherler bulduğunu söylüyor ve Türkçe’nin çok zengin bir dil olduğunu söylüyor’’
‘‘Sovyetler Birliği’nin Dağılması, Türk Dünyası’nda Kimlik Meselesini Derinleştirdi’’
Dr. Kamalova, ‘‘Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından ortada farklı kimliklere büründürülmüş, Türk dünyası ile karşı karşıya kaldı Türkiye. 15 cumhuriyet ortaya çıktı. Türkmenistan, Tacikistan, Özbekistan gibi... Birisi Kazak dedi kendisine öteki Kırgız, diğeri Özbek… Bunlar bir millet ismi olarak anıldı ve Türklük kimliği ve şuuru unutulmaya başlamıştı. Bir ulus kimliği vardır bir de ulus üstü kimlik. Ulus kimlikleri olarak bunlar benimsenirken, ulus üstü kimlik olarak Türklük bilinci unutulmamalıdır. Ki son dönemlerde yavaş yavaş bu bilinç uyanıyor ve Türk dünyasında birlik beraberlik ve kimlik kavramını pekiştirme adına önemli birlikler gelişiyor’’ ifadelerini kullandı. Bu çalışmaların önemli olduğunu vurgulayan Dr. Kamalova, ‘‘çok daha büyük çalışmaların yapılması ve bu çalışmaların arttırılması gerekiyor’’ ifadelerini kullandı.
‘‘Özbekistan, Tarihi Bir Rol Üstleniyor’’
‘‘Türk Dünyasında Türkiye’den sonra en çok nüfusa sahip ülke olan Özbekistan, tarihi kentleri ile Türk dünyasının merkezi konumunda yer almaktadır’’ diyen Dr Kamalova, ‘‘Türk İslam medeniyetinin merkezi olan, medeniyet üreten şehirler bu ülkede. Birçok alanda bölgesinde öncülük ve girişimcilik yapmakta, Türk dünyası münasebetlerini sağlamlaştırma adına büyük adımlar atmakta, bölgedeki jeopolitik konumu da ona bu görev yüklüyor. Umut ediyorum Türk Dünyası’nda çok daha yüksek bir işbirliği seviyesine ulaşılacaktır ve Özbekistan da bu noktada önemli bir rol üstlenecektir’’ ifadelerini kullandı. Bir çok anlamda işbirlikleri ve anlaşmalar imzalandığını vurgulayan Dr. Kamalova, ‘‘ Bakü Tiflis Ceyhahn Doğalgaz Hattı gibi lojistik işbirlikleri de artıyor. Bunlar çok önemli gelişmelerdir. Bunların artması ve önümüzdeki dönemde daha fazla gelişmesini diliyorum’’ şeklinde konuştu.
Programı İzlemek İçin Tıklayın
