İstanbul Ticaret Üniversitesi İletişim Bilimi ve İnternet Enstitüsü Medya ve İletişim Çalışmaları Doktora Programı öğrencisi Selman Okumuş, Prof. Dr. Zeliha Hepkon danışmanlığında sürdürdüğü “İletişimsel Eylem Kuramı Bağlamında Dini Pratiklerin Dijital Dönüşümünde Youtube Örneği” başlıklı doktora tezini tamamlayarak mezun oldu.
Okumuş’un mezuniyet törenine İstanbul Ticaret Üniversitesi; İletişim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Celalettin Aktaş, İletişim Bilimi ve İnternet Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Füsun Alver, Doktora Tez Danışmanı Prof. Dr. Zeliha Hepkon ve jürinin diğer üyeleri olan İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şebnem Çağlar ile İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emine Yavaşgel katıldı.
İnsanlık tarihi boyunca var olan din ve dini iletişim kavramlarının da günümüzdeki dijitalleşme sürecinden etkilendiğini ortaya koyan çalışma, özellikle pandemi döneminde dijital alana taşınan dini vaazların/konuşmaların çerçevesini ele almaktadır. Jürgen Habermas’ın tanımladığı ve yurttaşların toplumsal, kültürel ve politik bütün konularda özgürce fikirlerini söyleyebildikleri bir tartışma alanı olan ‘kamusal alan’ bu çalışmanın kuramsal kısmını oluşturmaktadır.
Çalışmada; Yahudi, Hristiyan ve Müslüman vaizlerin YouTube iletileri ve ayrıca vaizlerin iletilerine yorum yazan dijital cemaatin iletilerinin içeriklerinin analiz edilerek, YouTube’un dijital kamusal bir alan oluşturup oluşturmadığının ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu araştırmanın sorusu ise, “Habermas’ın İletişimsel Eylem Kuramı ve kamusal alanın oluşumu düşüncesi bağlamında; YouTube, vaizler ve dijital cemaat için özgür, katılım açısından eşit koşullarda ve karşılıklı anlayış ve uzlaşmaya dayalı bir tartışma ortamı oluşturmakta mıdır?” olarak belirlenmiştir.
Bu çalışma her üç dinin mensupları için dini pratiklerin dijitalleşmeden etkilendiğine ve dönüşüm geçirdiğine işaret etmesi bakımından önem arz etmektedir. Bu çerçevede; YouTube, vaizler ve dijital cemaat açısından dini konulara ilişkin bilgi ve fikirlerin, deneyimlerin paylaşılarak, tartışılabileceği dijital bir kamusal alan özelliği göstermektedir.
Haber: İsmail Mücahit Aydemir
